UZALEŻNIENIE

          XXI wiek jest niewątpliwie czasem rewolucji technicznej. Chyba nikt ze współczesnych młodych ludzi nie wyobraża sobie życia bez telefonu komórkowego albo komputera. Rozwój Internetu ma wiele zalet – szybki dostęp do informacji, możliwość zdobywania wiedzy, rozwijanie wyobraźni,. Niestety, utrata kontroli nad użytkowaniem Internetu i komputera może prowadzić do niebezpiecznego nałogu – siecioholizmu (ang. Internet Addiction Disorder, IAD). Nałogowy internauta spędza w Internecie coraz więcej czasu, zaniedbując inne rodzaje aktywności. Skutki uzależnienia od komputera mają charakter fizyczny, psychologiczny, moralny, społeczny i intelektualny. Do niedawna za najbardziej uzależniające uchodziły narkotyki i alkohol. Teraz do listy groźnych uzależnień dołączył internet, który wciąga coraz więcej ludzi. Jest równie niebezpieczny! Uzależnienie od internetu jest zjawiskiem nowym, ale dotyka już miliony ludzi na świecie.
W bieżącym roku szkolnym 2014/15 zgodnie z przyjętymi priorytetami Szkolnego Programu Wychowawczego i Programu Profilaktyki prowadzone są pogadanki i zajęcia warsztatowe dotyczące właśnie uzależnień. Akcją objęci są wszyscy uczniowie naszej szkoły od klas „I ” do klas VI

 

     Prowadzone są również konsultacje i poradnictwo dla rodziców , uczniów i nauczycieli w zakresie zapobiegania uzależnieniom w każda środę w godzinach 8.30- 9.30.

 

Uzależnienie to nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji.

W chwili obecnej problemem staje się uzależnienie od komputera, gier i Internetu Rewolucja techniczna sprawiła, że w praktycznie każdym domu znajduje się komputer. Sam komputer i Internet nie są złe. Zły może być jednak sposób, w jaki korzysta się z tych zdobyczy cywilizacji. Jeżeli dziecko przekracza limity czasowe na korzystanie z sieci, zaniedbuje inne sfery życia i nie wyobraża sobie spędzania wolnego czasu bez komputera, to może być niepokojący sygnał, że rozwija się uzależnienie od komputera i/lub Internetu

Objawy uzależnienia od komputera i internetu:

·         ciągłe myślenie o komputerze i Internecie – rozmyślanie o tym, co się robiło w sieci albo co będzie się robić po zalogowaniu;

·         potrzeba zwiększania godzin spędzanych przed monitorem komputera;

·         nieudane próby kontrolowania, ograniczania lub zaprzestania korzystania z komputera;

·         przesiadywanie przed komputerem dłużej niż się planowało;

·         uczucie przyjemności, euforii i ekscytacji w czasie korzystania z komputera;

·         niepokój, przygnębienie i irytacja w przypadku prób ograniczenia korzystania z komputera;

·         problemy w szkole i gorsze relacje z rodzicami, rodzeństwem i przyjaciółmi z powodu nadużywania komputera lub Internetu;

·         zaniedbywanie codziennych zajęć i obowiązków – dziecku uzależnionemu od komputera może „brakować czasu”, by zjeść spokojnie posiłek albo wyspać się;

·         okłamywanie najbliższych, by ukryć prawdę, ile czasu spędziło się przed komputerem;

·         brak kontroli nad czasem spędzonym przed komputerem – dziecku wydaje się, że grało w grę tylko przez pół godziny, gdy tymczasem minęły już cztery godziny;

·         zaniedbywanie efektywnego wypoczynku i realnych kontaktów z ludźmi – dziecko zamiast pobiegać, pójść na basen, spotkać się z rówieśnikami na podwórku woli surfować po Internecie;

·         popadanie w swoiste „ciągi” – dziecko zamiast sprawdzić tylko skrzynkę pocztową, przez wiele godzin wędruje po sieci, zagląda na portale społecznościowe, gra w gry internetowe, loguje się na różnych forach itp.;

·         wagarowanie, trudności z koncentracją na lekcjach, brak postępów w nauce;

·         zaprzeczanie problemom – dziecko często próbuje się bronić przed rodzicami, twierdząc, że „przecież każdy korzysta z komputera, wszyscy tak robią”;

·         doświadczanie niepokoju, bezsenności, rozdrażnienia, zmian nastroju, lub depresji gdy niemożliwe jest użycie komputera/internetu zgodnie z wcześniejszym planem lub gdy używanie komputera/internetu zostanie przerwane

·         bycie zaabsorbowanym kupowaniem nowych programów, akcesoriow, dodatków komputerowych

O ile konsekwencje narkomanii, nikotynizmu czy alkoholizmu daje się w dość szybki sposób zaobserwować ze względu na znaczne zmiany w zachowaniu, o tyle siecioholizm to nałóg, który rozwija się niepostrzeżenie. Nierzadko rodzice dziecka przesiadującego godzinami przed monitorem komputera wierzą, że ich pociecha rozwija się intelektualnie, korzystając z nowych zdobyczy cywilizacji. Tymczasem, młody człowiek zaczyna powoli tracić orientację między rzeczywistością a światem wirtualnym. Komputer i Internet stają się przestrzenią, w którą dzieci uciekają, nie radząc sobie ze swoimi problemami. Trafnie problem niekonstruktywnego używania komputera i sieci ilustruje film Jana Komasy pt. „Sala samobójców”

Dlaczego dzieci uzależniają się od komputera? Nie dlatego, że komputer zagościł na dobre w ich dziecięcym świecie. Jedną z przyczyn siecioholizmu jest brak umiejętności konstruktywnego radzenia sobie z trudnościami. Internet i komputer stają się ucieczką przed problemami i sposobem na poprawę kiepskiego samopoczucia, ucieczką od lęków, poczucia bezradności, bezsensu, poczucia winy. W świecie wirtualnym wszystko wydaje się proste. Świat wirtualny może dawać poczucie bezpieczeństwa. W końcu można żyć tak, jak się chce. 

 

Fizjologiczne skutki siecioholizmu

·         Długie godziny przed komputerem mogą skutkować wadami postawy, np. skrzywieniami kręgosłupa, bólami kręgosłupa, nadwyrężeniem mięśni karku i nadgarstka.

·         Pojawia się ból i zmęczenie oczu, które wpatrują się godzinami w monitor.

·         Ograniczona ilość mrugania powiekami powoduje wysychanie, pieczenie i zaczerwienienie oczu.

·         Z powodu długotrwałego przesiadywania przed komputerem pogarsza się wzrok, a nawet może wystąpić tzw. padaczka ekranowa.

·         Długotrwałe przesiadywanie przed komputerem sprzyja niezdrowemu odżywianiu się, co wpływa na rozwój różnych chorób układu pokarmowego.

·         W wyniku nałogu może rozwinąć się zespół RSI, czyli zespół urazów wynikających z permanentnego przeciążenia organizmu wskutek nieergonomicznych warunków pracy – bóle ramion, przedramion, przegubów i dłoni. 

·         Nałogowi internauci skarżą się również na bóle głowy i migreny.

·         Permanentne przebywanie w sieci zmienia rytm okołodobowy, skutkując wahaniami w stężeniu hormonów czy glukozy.

·         W skrajnych przypadkach może dojść do wycieńczenia organizmu z powodu długotrwałego przebywania w sieci lub grania w gry komputerowe.

Społeczne skutki siecioholizmu

·         Nieetyczne zachowania w sieci powodowane poczuciem anonimowości.

·         Nieprzestrzeganie zasad kultury słowa i dobrego wychowania, np. na forach internetowych.

·         Zaniedbywanie obowiązków szkolnych

·         Brak promocji do następnej klasy.

·         Zanik więzi emocjonalnych z rodziną, bliskimi, przyjaciółmi.

·         Osłabienie siły woli i osobowości.

·         Rezygnacja z ruchu i aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu.

·         Utrata dotychczasowych zainteresowań, koncentracja tylko i wyłącznie na komputerze.

·         Całkowita alienacja i brak kontaktu z otoczeniem

Psychologiczne skutki siecioholizmu

·         Gwałtowna zmiana zachowań wynikająca z zaburzonego rytmu okołodobowego, rozdrażnienie, irytacja, spadek sprawności psychofizycznej.

·         Postępujące unikanie kontaktów z innymi ludźmi – rodziną, znajomymi, przyjaciółmi.

·         Trudności w nawiązywaniu „realnych” kontaktów.

·         Utrata poczucia tożsamości – awatar czy „Ja”?

·         Zacieranie się granicy między światem wirtualnym a rzeczywistością.

·         Wypaczenie wizji świata, np. uodpornienie się na zło, przemoc i agresję, którą wysycone są różne gry komputerowe.

·         Problemy z pamięcią i koncentracją uwagi.

·         Utrudniony proces przyswajania nowych wiadomości.

·         Zachwianie komunikacji werbalnej i niewerbalnej (używanie skrótów, specyficznego języka komunikacji elektronicznej).

·         Ograniczanie tematów rozmów tylko do tego, co wiąże się z siecią i Internetem.

·         Postępująca prokrastynacja – patologiczne odkładanie zrobienia czegoś czy podjęcia decyzji na potem.

·         Rozregulowany cykl okołodobowy.

·         Spadek nastroju, a nawet depresja w sytuacji niemożności korzystania z komputera.

Moralne skutki siecioholizmu

·         Łatwy dostęp do pornografii.

·         Możliwość zdobycia informacji na temat dostępu do narkotyków.

·         Rozwój internetowej pedofilii.

·         Możliwość zalogowania się do serwisów informacyjnych sekt religijnych.

·         Wystawianie się na działanie szkodliwych bodźców zamieszczonych na stronach www, np. przemoc fizyczna, przemoc słowna, erotyka.

·         Zatracenie granicy między dobrem a złem.

Intelektualne skutki siecioholizmu

·         Utrata zainteresowania nauką przez dzieci.

·         Bezkrytyczna wiara w możliwości komputera.

·         Niezdolność do racjonalnej selekcji danych, z jakimi człowiek spotyka się w sieci – tzw. szok informacyjny.

·         Spadek koncentracji uwagi.

·         Zaburzenia pamięci.

Oczywiście, powyższa lista konsekwencji uzależnienia od Internetu i komputera nie jest wyczerpana. Nałogowe korzystanie z komputera u każdego nałogowca może nieść inne konsekwencje. I mimo że siecioholizm uznaje się za zaburzenie kontroli impulsów, które nie powoduje intoksykacji (w odróżnieniu np. od alkoholizmu), to jednak kompulsywne używanie Internetu może być równie niebezpieczne, jak inne nałogi. Nie ucieknie się przed trudnościami w komputer. Nie znajdzie się w komputerze złotych rad na szczęśliwe życie ani lekarstwa na bolączki dnia codziennego

 

Z relacji jednej z matek „ Z początku nawet nie dostrzegliśmy jego "drobnych" jak się wydawało zmian nastrojów(coraz gorsze wyniki w nauce, brak zajęć w domu po za grą, porzucenie kochanej piłki, strata przyjaciół i coraz agresywniejsze podejście do nas- rodziców ) Syn nie chciał wykonywać żadnych poleceń, chyba że dostał pozwolenie na komputer, ale przed grą, jak skończył grać to już w ogóle nic nie zrobił. Zaczął się denerwować bez powodu, nie można mu było nic powiedzieć,” Dlatego chciałabym przestrzec wszystkich rodziców by skrócili czas korzystania z komputera swoim dzieciom do minimum, oraz kontrolowali czas korzystania z komputera!

opracowano na podstawie:

·         Majchrzak P., Ogińska-Bulik N., Uzależnienie od Internetu, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi

·         Osipczuk M., Chocholska P., Uzależnienie od komputera i Internetu u dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Hachette, Warszaw